تاثیر نور بر سلامت ذهن
اهمیت نور در زندگی انسان‌ها آنقدر زیاد بوده که در همان سال‌های ابتدایی پیش از تمدن نیز، انسان‌های اولیه به فکر تامین روشنایی خود، در غیاب خورشید افتاده‌اند. بعدتر به هر دوره از تاریخ که نگاه کنید، با انواع و اقسام چراغ‌ها و روشنایی‌های مخصوص همان دوره مواجه می‌شوید که انرژی خود را از طرق مختلف تامین می‌کرده‌اند و به نیاز روشنایی به شیوه خودشان پاسخ می‌داده‌اند. در نهایت نیز، اختراع برق به یک باره همه چیز را عوض کرد! ادعای بزرگ و بی‌پشتوانه‌ای نیست که بگوییم بشر از وقتی توانست بی‌دغدغه از نور در تمامی ساعات شبانه‌روز بهره ببرد، وارد مرحله‌ی جدیدی از حیات خود روی کره زمین شد. نور بدون شک از مهم‌ترین نیازهای انسان‌هاست، اگر می‌خواهید از تاثیر نور بر سلامت ذهن بیشتر بدانید، این مطلب را تا انتها دنبال کنید.
افسردگی فصلی
واقعیت این است که اهمیت روشنایی در شیوه کارکرد ذهن ما انسان‌ها بیشتر از این حرف‌ها است! آیا تا به حال درباره افسردگی فصلی چیزی شنیده‌اید؟ این یک اختلال حقیقی در روند سلامتی افراد است. بسیاری از افراد در سراسر جهان، در فصول سرد سال که خورشید به ندرت در آسمان پیدا می‌شود و کمتر از حضور نور و آفتاب بهره می‌بریم، علائمی همچون غم، بدحالی، بی‌انگیزگی و احساساتی از این دست را تجربه می‌کنند بدون آنکه دلیلی بیرونی داشته باشد. محققان معتقد هستند، این افراد، در غیاب نور خورشید مبتلا به افسردگی‌های فصلی می‌شوند. جالب است بدانید خلق این افراد پس از گرم شدن هوا و دوباره آمدن روزهای آفتابی به حالت اولیه خود برمی‌گردد. تاثیر نور بر سلامت ذهن به همینجا ختم نمی‌شود. این شکل از افسردگی ممکن است بارها و بارها بدون پیش زمینه‌های قبلی برای افراد پیش بیاید. کمبود ویتامین د (که از تابش نور خورشید به ما منتقل می‌شود) باعث به وجود آمدن این اختلال است. به همین دلیل هم هست که خصوصا در کشورهای سردسیر، توصیه به مصرف مداوم ویتامین د به صورت قرص‌ها و مکمل‌های غذایی رواج دارد.
البته اگر در یک کشور سردسیر هم زندگی نکنیم، خطر مواجه شدن با کمبود ویتامین د برایمان همچنان امکان‌پذیر است؛ چرا که شرایط زندگی صنعتی امکان بهره بردن از نور آفتاب را آن طور که شایسته است به ما نمی‌دهد.
نور، شبیه ساز زندگی طبیعی
تاثیر نور بر سلامت ذهن رابطه‌ی مستقیمی بر عملکرد، کیفیت کارکرد و زندگی افراد دارد. طبق تحقیقات به ثبت رسیده از پزشکان حوزه سلامت و بهداشت روان، افرادی که در خانه‌هایی با تعداد پنجره بیشتر و نورگیر بهتر زندگی می‌کنند، اغلب و به مرور زمان صبورتر خواهند شد و در رویارویی با مشکلات و مسائل واکنش‌های حساب شده‌تری از خود نشان خواهند داد. به علاوه اینکه بهره بردن از نور طبیعی در خانه به رشد طبیعی و جسمی کودکان کمک شایانی می‌کند.
این روزها نگهداری از گل‌ها و گیاهان آپارتمانی و گلدان‌ها در محیط منازل شایع شده است؛ وجود نور مناسب در خانه بقای این موجودات زنده را تضمین می‌کند و به این ترتیب شما با داشتن نور طبیعی در خانه و بهره بردن از طبیعت دست ساخته خود، توانسته‌اید محیطی شبیه به طبیعت را برای زندگی خود شبیه‌سازی کنید!
در مقابل یادتان باشد به سر بردن در فضاهای تاریک و کم‌نور به مرور باعث بی‌قراری، عدم تمرکز، عصبی و کلافه شدن و حتی تاثیر منفی بر بینایی می‌شود. حبس شدن در انفرادی نیز که یک نوع تنبیه به حساب می‌آید، شاید بیش از هر چیز دریغ کردن نور از فرد است!
اهمیت طراحی نور محیط
تا به اینجا با تاثیر نور بر سلامت ذهن بیشتر آشنا شدیم. اما روشنایی‌ها در این زمینه چگونه می‌توانند به ما کمک کنند؟ واقعیت این است که بسیاری از افرادی که با مشکلات روحی ناشی از کم نوری مواجه می‌شوند، به توصیه روان‌درمانگر خود دست به تغییراتی در روشنایی محل زندگی و کار خود می‌زنند تا به این ترتیب بتوانند بیشتر از ذهن و جسم خود مراقبت کنند.
محیط درس خواندن، پذیرایی، صرف غذا، کار کردن و یا محل خواب، هر کدام به یک طراحی جداگانه نیاز دارند. معماران مدت‌ها روی نقشه هر کدام از فضاها کار می‌کنند و دست آخر شما نیز به عنوان خریدار، با توجه به معیارهای ذهنی خود در تقسیمات فضایی، خانه‌ای را برای سکنی گزیدن انتخاب می‌کنید. اما تا به اینجا، تا چه اندازه به طراحی نور خانه دقت کرده‌اید؟
نورگیر بودن یا نبودن خانه، داشتن دیوار شیشه‌ای یا پنجره‌های بزرگ و جهت طلوع و غروب خورشید فاکتورهای مهمی در تحلیل طراحی نور یک فضا هستند. با این حال معمولا به دلایل متعدد، با توجه به نقشه زمین، محدودیت فضا، طراحی‌های سفارشی و ... بسیار پیش می‌آید که خانه‌ها از نورگیرهای استانداردی بهره نبرده باشند. در این جا چاره کار کجاست؟
از آنجایی که کمبود نور (خصوصا نور طبیعی) می‌تواند باعث مبتلا شدن به انواع بیماری‌های روحی و جسمی شود، در صورت استاندارد نبودن نورهای موجود در فضا، می‌بایست یک طراح نور وارد عمل شود و راهی برای بهبود اوضاع پیدا کند. استفاده از انواع نورهایی که انرژی کمتری مصرف می‌کنند به صورت مجموعه در برخی جداره‌ها، تقسیم و خرد کردن منبع نوری از یک منبع بزرگ به منابع کوچکتر و گسترده‌تر در فضا و البته استفاده از لامپ‌های ال ای دی از راه حل‌هایی هستند که در این مرحله می‌توانند اثرگذار باشند. نکته‌ای که باعث می‌شود استفاده از لامپ‌های ال ای دی در این مورد به کرات توصیه شوند، چیزی فراتر از قیمت مناسب و اقتصادی آنهاست. ال ای دی‌ها در بین دیگر روشنایی‌ها و چراغ‌های موجود در بازار خطر کمتری برای افراد در طول مدت استفاده دارند و به همین دلیل نیز محبوب هستند.
اهمیت تاثیر نور بر سلامت ذهن بر کسی پوشیده نیست. با این حال گاهی یادمان می‌رود که محروم شدن از نور کافی می‌تواند تا چه اندازه برایمان دردسرساز باشد. فراهم کردن شرایط لازم برای بهره بردن از نور طبیعی در روز و پس از آن قرار گرفتن در شرایط نوری مناسب در دیگر ساعات روز، فاکتورهای مهمی برای سلامتی روح و جسم ما هستند.