۲۶ اردیبهشت، روز جهانی نور
نور یعنی زندگی و بدون آن حیات در این کره‌ی خاکی ممکن نیست. دانشمندان فیزیک نجوم، نور را مورد مطالعه قرار داده و در اسرارآمیزترین حقایق هستی غرق می‌شوند. پس به دور از باور نیست که نور در فرهنگ‌های مختلف نماد زندگی و نوشدن است و با آگاهی و خرد پیوند خورده و در مقابل تاریکی یعنی سمبل غلفت و ناآگاهی قرار گرفته است. با وجودی که نور سمبل دانش است اما خیلی وقت‌ها فایده و کاربردهای روزانه‌ی آن را فراموش می‌کنیم. اینترنت پرسرعتی که هم‌اکنون در دسترس ما است، نتیجه‌ی فناوری کابل‌های نوری است. دی وی دی ها و دیسک‌های بلوری یا اشعه آبی بدون نور خوانده نمی‌شوند. انرژی خورشیدی منبع گرماست و فناوری‌های وابسته به نور در زمینه‌ی پزشکی و حفظ سلامت استفاده‌ی گسترده‌ای دارند مثل ابزارهای تشخیص و عکس برداری از قسمت‌های مختلف بدن و منابع نوری فرابنفش برای استرلیزه کردن وسایل پزشکی. این فناوری‌ها برای تشخیص ترتیب ژنوم‌ها در ویروس بیماری‌هایی مثل سارس و کووید ۱۹ هم مورد استفاده قرار گرفته و در این زمینه انقلابی ایجاد کرده اند.
هر ساله در تاریخ ۱۶ مه یا ۲۶ اردیبهشت، نقش نور را در علم، فرهنگ، هنر، آموزش و توسعه‌ی پایدار، زمینه‌های پزشکی، ارتباطات و انرژی گرامی داشته‌می‌شود. این رویداد این فرصت را برای همه‌ی انسان‌ها در سطح جهان فراهم می‌آورد تا در فعالیت‌هایی شرکت کنند که نقش علم، فناوری، هنر و فرهنگ را در دستیابی به اهداف سازمان یونسکو (انگلیسی: UNESCO) نشان می‌دهد.
تاریخچه‌ی روز جهانی نور
در سال ۲۰۱۵ میلادی و به منظور افزایش آگاهی و توجه به دانش نوری و کاربردهای آن، سازمان ملل پیشنهاد داد که سال ۲۰۱۵ را «سال جهانی نور و فناوری‌های وابسته به آن» ( انگلیسی: International Year of Light and Light-based Technologies 2015 (IYL 2015) ) نام گذاری کنند. این رویداد به تقویت همکاری‌های بین تصمیم گیرندگان، فعالان صنعت، دانشمندان، هنرمندان، کسب و کارهای اجتماعی، سازمان‌های مردم نهاد و مردم کمک زیادی کرد. بعد از موفقیت چشمگیر این سال، کشورهای غنا، مکزیک، نیوزیلند و روسیه به سازمان یونسکو پیشنهاد دادند که یک روز در سال را با نام «روز جهانی نور» نامگذاری کند. این پیشنهاد در تاریخ ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۹ توسط دفتر اصلی یونسکو واقع در پاریس پذیرفته شد و اولین روز جهانی نور در تاریخ ۱۶ ماه می ۲۰۱۸ جشن گرفته شد. پیام روز جهانی نور در سال ۲۰۲۱ میلادی، اعتماد به علم است و سازمان یونسکو تلاش کرد که توجه دانشمندان و مردم را به حمایت از این بیانیه یعنی اعتماد به دانش و اهمیت اعتماد افراد به تحقیقات علمی جلب کند.
چرا ۲۶ اردیبهشت؟
به گفته‌ی یونسکو، روز جهانی نور ۱۶ مه میلادی برابر با ۲۶ اردیبهشت است. این تاریخ، سالگرد اولین استفاده‌ی موفقیت آمیز از لیزر است که اولین بارو در سال ۱۹۶۰، تئودور مایمن فیزیکدان و مهندس، موفق به استفاده از آن شد. نامگذاری این روز با هدف تقویت همکاری‌های علمی و استفاده از قابلیت‌های علم و دانش برای ایجاد صلح و توسعه‌ی پایدار صورت گرفته است. این روز قصد دارد که توجه و آگاهی همگان را نسبت به نقش مهم فناوری‌های وابسته به نور در زندگی، هنر و فرهنگ افزایش دهد تا به اهداف مورد نظر یونسکو یعنی آموزش، برابری و صلح دست پیدا کنیم.
اهداف روز جهانی نور
طبق سایت رسمی این روز، اهداف اصلی این رویداد شامل موارد زیر است:
- افزایش درک عمومی از فناوری‌های نوری و وابسته به نور و تاثیر آن‌ها در زندگی روزمره و اهمیت‌شان در توسعه‌ی جامعه‌ی جهانی.
- تاکید بر اهمیت پیوند بین نور، هنر و فرهنگ و نقش مهم فناوری‌های نوری در حفظ میراث فرهنگی و آثار باستانی.
- یادآوری اهمیت تحقیقات علمی در زمینه‌های اصلی علوم نوری و نیاز به سرمایه گذاری در فناوری‌های وابسته به نور برای توسعه و پیشرفت استفاده‌های جدید از نور و نیاز جهانی به ارتقای مشاغل حوزه‌ی علوم و مهندسی.
- تاکید بر اهمیت فناوری‌های نوری و نیاز به دسترسی به زیرساخت‌های انرژی و نور در توسعه‌ی پایدار و به منظور بهبود عدالت در زندگی افرادی که در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند.
خلاصه
روز جهانی نور روزی است که به نقش مهم نور در خلاقیت و فناوری در ابزارهای پزشکی، اینترنت پرسرعت، چراغ‌های نوری با بهره‌وری بالا، حسگرهای با دقت بالا، ذخیره‌ی اطلاعات، محافظت از میراث فرهنگی، انرژی‌های تجدیدپذیر پرداخته می‌شود. این روز توسط سازمان یونسکو نامگذاری شده و تاریخ ۲۶ اردیبهشت یا ۱۶ مه برای آن درنظر گرفته شده است.